TELMİH (ANIMSATMA) SANATI

TELMİH (ANIMSATMA) SANATI

Herkesçe bilinen bir olayı, bir kişiyi, bir öyküyü ya da atasözünü dolaylı bir biçimde anımsatmaktır.

Bir başka tanımı:

Herkes tarafından bilinen geçmişteki ünlü bir kişiye, bir olaya işaret etmeye, onu anımsatmaya telmih denir.

Bu sanat çağrışıma dayanmaktadır. Anımsatılan nesne ya da kavram uzun uzadıya açıklanmayıp bir iki sözcükle dile getirilir.

Genellikle örneklendirme ve temsil amacına yöneliktir. Bu sanatlarda, işaret edilen olay ile anlatılan duygu arasında gizli bir benzetme vardır. Telmihin gerçek malzemesi şiir dışı bilgilerdir. İdeal bir telmih sanatı, ne fazla kapalı ne fazla açık olmalıdır.

Gönlünü Şirin’in aşkı sarınca

Yol almış hayatın ufuklarınca

O hızla dağları Ferhat yarınca

Başlamış akmaya çoban çeşmesi         (Faruk Nafiz Çamlıbel)

Yukardaki şiirde bir aşk öyküsü olan “Ferhat ile Şirin” anımsatılmaktadır.

Su ıssız, gölgesiz yolun sonunda

Gördüğün bu tümsek, Anadolu’nda

İstiklâl uğrunda, namus yolunda

Can veren Mehmet’in yattığı yerdir.

Bu şiirde İstiklal Savaşı ( Kurtuluş Savaşı ) anımsatılmaktadır.

Ne büyüksün ki kanın kurtarıyor tevhidi.

Bedr’in aslanları ancak bu kadar şanlı idi.      (Mehmet Akif Ersoy)

Şair, Çanakkale şehitleri için yazdığı bu dizelerde, düşmanla çarpışan Mehmetçikleri Bedir Savaşı’ndaki Peygamber askerlerine benzetiyor ve bir olayı anlatırken geçmişteki bir olaydan yararlanıyor.

Ey dost senin yoluna

Canım vereyim Mevlâ.

Aşkını komayayın

Od’a gireyim Mevlâ.                     (Yunus Emre)