Biryay Yayınları 10.Sınıf Türk Edebiyatı Ders Kitabı Cevapları Sayfa 148- 156

Anonim Halk Şiiri (Mani, Türkü)

Hazırlık Çalışmaları

2) Mani söylemek Türk halk kültüründe önemli etkinliklerden biridir. Özellikle düğün, nişan, sünnet, bağ bozumu, ekin hasadı gibi etkinliklerde ve kadınların kendi aralarında yaptığı faaliyetlerde mani söylemek bir gelenek olarak devam etmiştir.

3)Bazı edebi türlerin kim tarafından yazıldığı belli değildir.

Sayfa 150

İnceleme

1.Etkinlik

a)Şiirin ahenk unsurları:

Aliterasyon:

1.Mani:z, l, r

2.Mani: s, l, m

3.Mani: z, l, r

4.Mani: b, ğ, n

Asonans:

1.Mani:a, ü

2.Mani: e,o,u

3.Mani: o, a, ı

4.Mani: a, e

Kelime Tekrarı:

1.Mani: gül, olur

2.Mani: olmasaydı

3.Mani: olur

4.Mani: bana, bağ

UyaK:

1.Mani: olur:redif, az:Tam uyak

2.Mani: masaydı: Redif, Ol:tam uyak

3.Mani: olur:redif, z:yarım uyak

4.Mani: bana:redif, ağ:tam uyak

Söyleyiş şekli: Manilerin akıcı bir söyleyiş özelliği vardır. İlk iki dizenin anlam bakımından bir değeri yoktur. Asıl söylenmek istenen  söz 3 ve 4. Dizelerde dile getirilir.

Ölçü: hece ölçüsü

b)Maniler dörtlük birimiyle yazılır.

2.Etkinlik

b) Maniler ses ahengi güçlü şiirlerdir. Ritim ve ahengin güçlü olması, manilerin kolayca bestelenmesini sağlar.

1)1.Mani: Sevgilinin değeri

2.Mani: Ayrılık

3.Mani: Kavuşma arzusu

4.Mani: Aşk

2)a)Manilerde genellikle günlük konuşma diline ait kelimeler kullanılır. Açık ve sade bir dil vardır.

b)manilerde kendi anlamı dışında kullanılan kelimeler

1.Mani: açılmak( çiçeklerin tomurcuktan çıkması)

Demek: hitap etmek

Az:kısa (yan anlam)

2.Mani:

Solmak: çürümek, canlılığını yitirmek (yan anlam)

3.Mani:

Beyaz ,sarı, gül, yeşiller: Bu renkteki kıyafetler(ad aktarması)

4.Mani:

Zincir:kelepçe, pranga

Kâr etmemek: etkisi, faydası olmamak

Tel: saç ,kıl

Bağ: tutku, düşkünlük, esir eden(mecaz)

c)Manilerdeki halk söyleyişleri:

Ben yârime gül demem, gülün ömrü az olur

Ölüm Allah’ın emri

Muradı olmak

Manilerin dil özellikleri:

Manilerde günlük konuşma dili akıcı, işlek, zengin bir ifadeyle kullanılır.

3)

a)Maniler sözlü anlatım geleneği yoluyla nesilden nesile aktarılmıştır.

b)Türklerin toplum yaşamında sözlü edebiyat daima önemli bir yere sahiptir. Tarihte çeşitli insan etkinlikleri sırasında okunan koşuklar, savlar, sagular bugünkü mani geleneğinin çıkış noktası olabilir.

Sayfa 151-152

3.Etkinlik

Düz mani, kesik mani, dedim-delili, cinaslı, yedekli mani

2.Metin Türkü

1)

a)Türkünün ahenk ögeleri:

	1.Dörtlük	Nakarat	3.Dörtlük	5.Dörtlük
Aliterasyon	R, l, n, c	L, r	R, ş	R, m
Asonans	A, l	A, e	A, e	A, e
Dize tekrarı		Di lala
Uyak	Cı:tam uyak	La: tam uyak	Şi: tam uyak	-er mi: redif T: yarım uyak
Söyleyiş özelliği:	Mani türüne özgü bir söyleyiş özelliği vardır. Akıcı ve ritmik yönü ön plandadır. Bestelenmeye uygundur.

b)Türküde tekrar edilen dizeler şiirin ses ve ritim bakımından akıcı olmasını sağlar.

4.Etkinlik

a)

b)

ç)Türkülerin sözleri ve besteleri anonimdir. Kim tarafından yazıldığı ve bestelendiği belli değildir. Türküler, halkın söz ve ritim zevkini yansıtan şiirlerdir.

2)Türkünün teması sevgidir.

3) a)”Gönül vermek” halk deyimi, birine aşık olmak, sevdalanmak anlamındadır.

“gözün kör olsun, dünyada eşi olmamak, yardan geçmek, dalda bitmek”

c)Türküde açık, sade ve akıcı bir dil kullanılmıştır. Sözcükler genellikle halkın konuşma dilinden seçilmiştir.

4)

a)Okuduğumuz türkünün yazarı ve bestecisi bilinmektedir. Bu eser, halkın arasında yaygın olarak bilinip söylenmektedir.

b)

	Kitaptaki Türkü Metni	Destan Dönemine Ait Şiir
Tema	Sevgi ,aşk	Ölüm
Nazım birimi	Dörtlük	Dörtlük
Ölçü	Hece ölçüsü	Hece ölçüsü
Dil ve Anlatım	Halkın konuşma diliyle yapılmıştır. Oldukça sade ve yalındır.	Eski Türkçenin saf diliyle yazılmıştır. Kendi dönemine göre oldukça yalındır

c)Anonim şiirler Türk tarihinde cenaze merasimi, düğün ve şenliklerde söylenen şiirlerden doğmuştur.

Sayfa 153

5.Etkinlik

a)ayrılık, gurbet, savaş, savaş

Sayfa 154

b) iki mısralık bent, iki mısralık bent, iki mısralık bent(üç mısralık kavuştak), üç mısralık bent, dörtlük, dörtlük ve iki mısralık kavuştak

Sayfa 155

Mani, Türkü

Anlama Yorumlama

1)Anonim halk şiirini oluşturan zihniyet çoğunlukla toplumsal olaylar ve bireyin bu olaylar karşısındaki duygu ve duyarlılıklarıdır.

2)

	Anonim halk şiiri	Fuzuli’nin şiirleri
Tema	Aşk ve güzellik	Aşk
Nazım birimi	Dörtlük	Bent
Ölçü	Hece ölçüsü	Aruz ölçüsü
Dil ve Anlatım	Açık sade bir dili vardır.	Sanat yönü ağır basan bir anlatımı vardır.

3)Günümüzde özellikle Orta Anadolu, Ege ve Akdeniz bölgelerinde düğün, nişan, kına gecesi gibi etkinliklerde mani söyleme geleneği devam etmektedir.

5)aşk, doğa, ayrılık, güzellik, kahramanlık …

Sayfa 156

Değerlendirme Sorularının Cevapları

1)DYD

2)E

3)C

4)E

5) Türküler, halkın çeşitli olay veya durumlar karşısındaki hisleri dile getirirler. İçtenlikle söylenir.