Tanzimat Edebiyatı Tiyatrosu

Tanzimat Dönemi'ne gelinceye kadar tiyatro alanında halkın eğlence ihtiyacını karşılayan karagöz, meddah ve orta oyunu vardı. Batılı anlamda yazılan ilk tiyatro eseri Şinasi'nin "Şair Evlenmesi" adlı komedisidir.

"Tiyatro bir eğlencedir; fakat eğlencelerin en faydalısıdır." diyen Namık Kemal bu dönemin önemli tiyatro sanatçılarındandır. Tiyatrolarını halkı eğitmek için yazan Namık Kemal, romantizmden etkilenmiştir. Tanzimat Dönemi tiyatro yazarlarından Abdülhak Hamit Tarhan bu dönemde en çok tiyatro eseri veren sanatçımızdır. Çok farklı bir milli tiyatro anlayışına sahip olan yazara göre "Asıl milli tiyatro seyircilere herkesten iyi bildikleri kendi hayatlarını değil, tanımadıkları toplulukların veya azınlıkların hayatlarını, İslâm ve Osmanlı tarihinin muhteşem olaylarını tanıtan eserlerdir." Ahmet Vefik Paşa, Moliere'den çeviriler yaparak Tanzimat tiyatrosuna büyük hizmetler yapmıştır.

Tanzimat Edebiyatı Tiyatrosunun Genel Özellikleri:

·         Tanzimat'a kadar geleneksel halk tiyatrosu (karagöz, meddah ve ortaoyunu) dışında ürün verilmemiştir.

·         Batılı anlamda tiyatronun gelişimi Tanzimat'la başlar. Şinasi'nin 1859'da yazdığı Şair Evlenmesi Batılı tiyatronun ilk örneğini oluşturur.

·         Tanzimat tiyatrosunda çoğunlukla aile, gelenek, görenek, vatan sevgisi konuları işlenmiştir.

·         Tanzimat tiyatro yazarları halkı eğitme amacı gütmüşlerdir.

·         Bütün Tanzimat yazarları, tiyatronun eğlence aracı olduğu kadar, eğitim aracı olduğunda da birleşmişlerdir.

·         Komedilerde klasisizmin, dramlarda ise romantizmin etkisi vardır.

·         Tiyatro, doğrudan halka seslenen ve konuşmaya dayanan bir tür olduğu için eserler genellikle konuşma diliyle yazılmıştır. Tiyatroda dil, diğer türlere oranla daha sade ve konuşma diline yakındır.

·         Tanzimat Edebiyatı'nda tiyatro eserleri oynanmaktan çok okunmak için yazılmıştır.

·         Tanzimat Edebiyatı'nda şiirden sonra tiyatro önemli bir yere sahiptir.