HÜSN-İ TALİL (GÜZEL NEDEN BULMA) SANATI

HÜSN-İ TALİL (GÜZEL NEDEN BULMA ) SANATI

Gerçek nedeni bilinen bir olay, olgu ya da durumu, daha güzel ve hayali bir nedenle oluyormuş gibi göstermektedir.

Gözün kamaşsın diye güneş tüm doğayı kızıla boyadı.

Güneşin batışına yakın saatlerde doğanın kızıla bürünmesi nedeni bilinen bir fizik olayıdır. Ozan bunu, güneşin sevgilinin gözünü kamaştırması gibi hayali bir nedenle açıklamaktadır.

Çağıl çağıl akan ırmak, yalnızlığın türküsünü söylüyor.

Bu örnekte ırmağın çıkardığı doğal sesi, ozan yalnızlığın türküsünü söylemek gibi güzel ve hayali bir nedenle açıklamaktadır.

Sen yoksun diye bahçemde

Çiçekler açmıyor bak

Çiçeklerin belli bir mevsimde açmayışı, sevgilinin olmayışı ile açıklanmaktadır.

*Yeni bir ülkede yem vermek için atlarına

  Nice bin atlı kapılmıştı fetih rüzgârına                      (Yahya Kemal Beyatlı)

Akıncıların yeni ülkeler fethetme isteklerinin nedeni olarak, şair atlarına yeni bir ülkede yem vermek isteyişlerini gösteriyor. Oysa fetihlerin asıl amacı toprak kazanmaktır.

* Sen yoksun hiçbir şey yok Güneşin rengi

   Ağustos yıldızlarının sıcaklığı Karanfil kokusu…                (Suat Taşer)

Şair, karanfil kokusunun, ağustos yıldızlarının sıcaklığının, güneşin renginin olmayışını gerçekçi bir nedene değil de sevdiğinin yok oluşuna bağlıyor.

* Müzeyyen oldı reyahin bezendi bağ-ı çemen

   Meğerki bağa haber geldi yârdan bu gece        (Ahmedi)

Şair, “Bahçe, süslenmiş fesleğenlerle bezendi, meğer sevgili bu gece geleceğini bildirmiş.” diyor. Bahçenin süslenmesini sevgilinin geleceği haberine bağlıyor. Hâlbuki bahçenin güzellik kazanması mevsimle ilgilidir.