AYAŞLI ve KİRACILARI
Eser, Türk toplumunun değerlerindeki çöküşü, yozlaşmayı anlatmaktadır. Memduh Şevket Esendal, Ayaşlı ve Kiracıları adlı eserinde Cumhuriyet Türkiye’sindeki farklı kesimlerden insanları bir araya getirir. Romanda Ayaşlı’nın dokuz odalı dairesindeki hayat, bu hayatı paylaşan insanlar arasındaki ilişkiler, değer yargıları ortaya konur.
Eser, Türk toplumunun değerlerindeki çöküşü, yozlaşmayı anlatmaktadır. Memduh Şevket Esendal, Ayaşlı ve Kiracıları adlı eserinde Cumhuriyet Türkiye’sindeki farklı kesimlerden insanları bir araya getirir. Romanda Ayaşlı’nın dokuz odalı dairesindeki hayat, bu hayatı paylaşan insanlar arasındaki ilişkiler, değer yargıları ortaya konur.
Ayaşlı ve Kiracıları Özeti
1930’lu yıllardır. Ankara, başkent olduktan sonra çok pahalı
bir şehir olmuştur. Bu yüzden ev kiraları çok yüksektir, insanlar, iç içe tek
bir çatı altında yaşamak zorundadır. Yeni yapılan binalar şehirde âdeta
kapışılmaktadır. Bu sıralarda Ayaşlı İbrahim Efendi, bir yolunu bulup 9 odalı
bir daireyi uygun bir fiyata kiralar. Odanın ikisini karısı ve üvey kızına
ayırır. Diğerlerini kiraya verir. Dairede kiracılar ayrı odalara sahip olmakla
birlikte banyo tuvaleti birlikte kullanmak zorundadırlar. Bu yüzden iç içe
yaşamaktadırlar.
Dairedeki kiracılar genellikle orta hâlli kişilerdir. Hemen hepsi, Turan Hanım’ın odasında kumar oynamak için bir araya gelir. Bu arada ilişkiler gitgide çetrefillesir. Halide, hamiledir. İffet Hanım, gittikçe değişmektedir. Önce, saçlarını kestirir, kıyafetlerini modernleştirir. Tamamen bir salon kadını olmuştur. İffet Hanım, Cevat’la yasak bir ilişkiye girer ve zührevi bir hastalığa yakalanır. Turan Hanım dairenin merkezi hâline gelir. Odasında bazı insanlar kumar oynarken, bazıları da seyretmektedir. Bazen oyunlar kavga ve tartışmaya dönüşür. Turan Hanım, İskender Bey, İffet Hanım kumarda başrolü oynamaktadır.
Kumar oyunları sırasında ilişkiler gittikçe karmaşıklaşır, kahramanların birbiri ile olan ilişkileri ahlaksızlaşır.Abdülkerim ve Haki Bey, eşlerinin gözleri önünde başka erkeklerle olan samimiyetleri karşısında ses çıkarmazlar. Ayaşlı İbrahim Efendi, ise üvey kızı Faika ile birlikte yaşamaya başlar. Faika’nın kocası Fuat’ın bu durum umurunda bile değildir; çünkü o da bir başkası ile beraberdir. Ayrıca İskender Bey’in Turan Hanım’la, Faika ile ve Abdülkerim Bey’in de hizmetçi Ziynet’le ilişkisi vardır. Bankacı kahraman ise daire içindeki bu pis ilişkilerden çok tiksinmektedir.
Hizmetçi Halide, hamile kaldıktan sonra Rasim’le birlikte yaşamaya başlar. Dedikokuducu hizmetçi Raife’den sonra hizmetçi olarak Ziynet gelmiştir. Tarla işini halletmek için gelen Hüseyin Bey, yeni bir vali atanan memleketine yeni bir ümitle döner. Şefik Bey, parasının büyük bir kısmını İskender’e kaptırır. Turan Hanım, Ayaşlı İbrahim Efendi’nin kumardan pay istemesi üzerine daireden ayrılır, kendine müstakil bir ev tutar. Dairedeki hayatı canlı tutan Turan Hanım’ın gitmesiyle daire canlılığını kaybeder. Adeta ‘Suyu çekilmiş değirmence döner. Ayaşlı, dağılmayı önlemeye çalışır, İffet Hanım’ı Turan Hanım’ın yerine koymayı dener; fakat başarılı olamaz. Hasan Bey’e felç iner ve kısa süre sonra ölür. Uygunsuz gençlerle düşüp kalkan Şefik Bey, başı kesilerek öldürülür. Afyon kaçakçılığı yaptığı anlaşılan İskender Bey, tutuklanır. Fuat, Faka’yı döver ve onu tamamen terk ederek evden ayrılır. Bankacı ise Hasan Bey’in kızı Selime ile evlenir ve Adana’ya gider. Dr. Fahri de banka müdürünün yeğeni Melek Hanım’la evlenir.
Dairenin tüm kiracıları evi terk edince Ayaşlı İbrahim Efendi, evi tekrar kiralamaz. Dairenin son sakinleri Abdülkerim Bey ile İffet Hanım Alman pazarındaki bir apartman dairesine, Ayaşlı ve Faika yukarı şehirde bir eve taşınırlar. Birkaç ay sonra da Ayaşlı İbrahim Efendi ölür.
Dairedeki kiracılar genellikle orta hâlli kişilerdir. Hemen hepsi, Turan Hanım’ın odasında kumar oynamak için bir araya gelir. Bu arada ilişkiler gitgide çetrefillesir. Halide, hamiledir. İffet Hanım, gittikçe değişmektedir. Önce, saçlarını kestirir, kıyafetlerini modernleştirir. Tamamen bir salon kadını olmuştur. İffet Hanım, Cevat’la yasak bir ilişkiye girer ve zührevi bir hastalığa yakalanır. Turan Hanım dairenin merkezi hâline gelir. Odasında bazı insanlar kumar oynarken, bazıları da seyretmektedir. Bazen oyunlar kavga ve tartışmaya dönüşür. Turan Hanım, İskender Bey, İffet Hanım kumarda başrolü oynamaktadır.
Kumar oyunları sırasında ilişkiler gittikçe karmaşıklaşır, kahramanların birbiri ile olan ilişkileri ahlaksızlaşır.Abdülkerim ve Haki Bey, eşlerinin gözleri önünde başka erkeklerle olan samimiyetleri karşısında ses çıkarmazlar. Ayaşlı İbrahim Efendi, ise üvey kızı Faika ile birlikte yaşamaya başlar. Faika’nın kocası Fuat’ın bu durum umurunda bile değildir; çünkü o da bir başkası ile beraberdir. Ayrıca İskender Bey’in Turan Hanım’la, Faika ile ve Abdülkerim Bey’in de hizmetçi Ziynet’le ilişkisi vardır. Bankacı kahraman ise daire içindeki bu pis ilişkilerden çok tiksinmektedir.
Hizmetçi Halide, hamile kaldıktan sonra Rasim’le birlikte yaşamaya başlar. Dedikokuducu hizmetçi Raife’den sonra hizmetçi olarak Ziynet gelmiştir. Tarla işini halletmek için gelen Hüseyin Bey, yeni bir vali atanan memleketine yeni bir ümitle döner. Şefik Bey, parasının büyük bir kısmını İskender’e kaptırır. Turan Hanım, Ayaşlı İbrahim Efendi’nin kumardan pay istemesi üzerine daireden ayrılır, kendine müstakil bir ev tutar. Dairedeki hayatı canlı tutan Turan Hanım’ın gitmesiyle daire canlılığını kaybeder. Adeta ‘Suyu çekilmiş değirmence döner. Ayaşlı, dağılmayı önlemeye çalışır, İffet Hanım’ı Turan Hanım’ın yerine koymayı dener; fakat başarılı olamaz. Hasan Bey’e felç iner ve kısa süre sonra ölür. Uygunsuz gençlerle düşüp kalkan Şefik Bey, başı kesilerek öldürülür. Afyon kaçakçılığı yaptığı anlaşılan İskender Bey, tutuklanır. Fuat, Faka’yı döver ve onu tamamen terk ederek evden ayrılır. Bankacı ise Hasan Bey’in kızı Selime ile evlenir ve Adana’ya gider. Dr. Fahri de banka müdürünün yeğeni Melek Hanım’la evlenir.
Dairenin tüm kiracıları evi terk edince Ayaşlı İbrahim Efendi, evi tekrar kiralamaz. Dairenin son sakinleri Abdülkerim Bey ile İffet Hanım Alman pazarındaki bir apartman dairesine, Ayaşlı ve Faika yukarı şehirde bir eve taşınırlar. Birkaç ay sonra da Ayaşlı İbrahim Efendi ölür.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder
Not: Yalnızca bu blogun üyesi yorum gönderebilir.